Profilaktycznie badania laboratoryjne powinny być wykonywane regularnie, w celu świadomego kontrolowania stanu własnego zdrowia.

Takie badania mogą pomóc wykryć schorzenia różnego typu we wczesnych etapach choroby – nawet przed pojawieniem się pierwszych objawów. Ewentualne wykrycie choroby daje możliwość szybkiego rozpoczęcia adekwatnego leczenia, które zwiększy szanse na wyzdrowienie, a przede wszystkim spowolni rozrost choroby.

Badania laboratoryjne są w stanie ocenić:

• poprawność funkcjonowania nerek,
• poprawność pracy układu krwiotwórczego oraz układu immunologicznego,
• stan gospodarki wodno-elektrolitowej organizmu pacjenta,
• stan metabolizmu cholesterolu,
• stan metabolizmu glukozy,
• zdolność nerek do wydalania produktów przemiany materii.

Badania laboratoryjne u lekarza POZ

Jeśli w wyniku udzielonej porady lekarskiej zachodzi konieczność wykonania badań laboratoryjnych, lekarz wskazuje pacjentowi laboratorium, w którym wykonane zostaną na jego zlecenie badania diagnostyczne i mikrobiologiczne.

W przypadku uzasadnionym medycznie, materiał do badań laboratoryjnych może być pobrany w domu pacjenta.

Zlecenie na pobranie materiału wystawia lekarz POZ, który we własnym zakresie i na własny koszt zapewnia także pojemniki na materiały do zleconych badań oraz pojemnik zbiorczy do transportu pobranych próbek. Zlecenie lekarza POZ wykonuje pielęgniarka, do której pacjent jest zadeklarowany.

Pacjent wykonuje zlecone badanie w laboratorium wskazanym przez lekarza kierującego.

Poniżej lista badań na jakie może bezpłatnie skierowąc lekarz POZ:

• żelazo– całkowita zdolność wiązania - TIBC,
• PSA,
• FT3,
• FT4,

Badania hematologiczne:

• morfologia krwi obwodowej z wzorem odsetkowym, 
• morfologia krwi obwodowej z płytkami krwi,
• retikulocyty;
• odczyn opadania krwinek czerwonych (OB),
• poziom glikozylacji hemoglobiny (HbA1c)

Badania biochemiczne i immunochemiczne w surowicy krwi:

• sód, 
• potas,
• wapń zjonizowany,
• żelazo,
• stężenie transferyny,
• mocznik,
• kreatynina,
• glukoza,
• test obciążenia glukozą,
• białko całkowite,
• proteinogram,
• albumina,
• białko C-reaktywne (CRP),
• kwas moczowy,
• cholesterol całkowity,
• cholesterol-HDL,
• cholesterol-LDL,
• triglicerydy (TG),
• bilirubina całkowita,
• bilirubina bezpośrednia,
• fosfataza alkaliczna (ALP),
• minotransferaza asparaginianowa (AST),
• aminotransferaza alaninowa (ALT),
• gammaglutamylotranspeptydaza (GGT),
• amylaza,
• kinaza kreatynowa (CK),
• fosfataza kwaśna całkowita (ACP),
• czynnik reumatoidalny (RF),
• miano antystreptolizyn O (ASO),
• hormon tyreotropowy (TSH),
• antygen HBs-AgHBs,
• VDRL
• ferrytyna,
• witamina B12,
• kwas foliowy,
• anty-CCP,
• CRP – szybki test ilościowy (dzieci do ukończenia 6 roku życia),
•  przeciwciała anty-HCV

Badania moczu:

• ogólne badanie moczu z oceną właściwości fizycznych chemicznych oraz oceną mikroskopową osadu,
• ilościowe oznaczanie białka,
• ilościowe oznaczanie glukozy,
• ilościowe oznaczanie wapnia,
• ilościowe oznaczanie amylazy

Badania kału:

• badanie ogólne, 
• pasożyty
• krew utajona - metodą immunochemiczną,
• antygen H. pylori

Badania układu krzepnięcia:

• wskaźnik protrombinowy (INR),
• czas kaolinowo-kefalinowy (APTT),
• fibrynogen

Badania mikrobiologiczne:

• posiew moczu z antybiogramem
• posiew wymazu z gardła z antybiogramem,
• ogólny posiew kału w kierunku pałeczek Salmonella, Shigella,
• Strep-test

Wykaz badań diagnostycznych, na które kieruje i za które płaci lekarz POZ ze środków finansowych otrzymywanych z NFZ za każdego pacjenta, jest ściśle określony. Wszystkie wykonywane są na zlecenie lekarza w laboratorium lub pracowni, z którymi na wykonywanie danych badań zostały podpisane umowy.